De doorstroomtoets helpt om door te stromen
Groep 8! Het jaar van de eindmusical, het uitzwaaifeest èn … de doorstroomtoets. Naar welke school stroom je door?
Als leerkracht heb je vaak al een goed beeld welke richting het beste bij de leerlingen aansluit. De resultaten uit de doorstroomtoets helpen om dat beeld te bevestigen of eventueel wat bij te stellen. Natuurlijk meet de doorstroomtoets niet alles. Dat kan ook niet. Dat kan geen enkele toets. Het is juist de combinatie van het oordeel van de leerkracht en de toetsresultaten die leidt tot een zo goed mogelijk advies over het best passende vervolgonderwijs.
We dragen bij vanuit de overtuiging dat informatie uit toetsresultaten ondersteunen bij het met vertrouwen zetten van de volgende stap. En dat daardoor iedere leerling de kans krijgt om objectief zichtbaar te maken wat hij of zij geleerd heeft.
– Saskia Wools, voorzitter Raad van Bestuur Cito
Geen definitief keuzemoment
De doorstroomtoets helpt leerlingen om door te stromen naar een richting in het voortgezet onderwijs, die op dat moment het beste aansluit. De doorstroomtoets is niet het eindpunt in de ontwikkeling van een leerling. Het is ook geen sorteermachine voor het vervolgonderwijs. Want in het vervolgonderwijs kunnen leerlingen hun vervolgstappen zetten voor verdere ontwikkeling. Toch zien we dat de rol van de doorstroomtoets regelmatig onbedoeld groot wordt maakt. Met betaalde trainingen en extra bijles voor een zo hoog mogelijke toetsscore als gevolg. Dat is niet alleen oneerlijk omdat dit niet voor iedereen is weggelegd, maar we vinden het bovenal onwenselijk omdat het de leerling niet helpt. We horen ook oproepen om de doorstroomtoets helemáál af te schaffen. Maar dat is natuurlijk niet de oplossing. Want daarmee introduceren we juist de ongelijkheid die we met elkaar proberen op te lossen.
Wat klopt wel en wat klopt niet?
Er wordt veel gepraat over de doorstroomtoets. Omdat we merken dat niet altijd alles klopt wat er wordt verteld, hebben we deze animatie gemaakt. Hierin lichten we drie stellingen toe:
- De doorstroomtoets meet niet alles wat ik kan – dat klopt
- Voor mijn toetsadvies maakt het uit hoe mijn vriendjes de doorstroomtoets hebben gemaakt – dat klopt niet
- Er is een vast aantal toetsadviezen voor elke onderwijsrichting. Dus ik moet extra m’n best doen – dat klopt niet
We zoomen kort in op enkele vragen met antwoorden:
Wat is de rol van de doorstroomtoets?
De resultaten van de doorstroomtoets is voor de leerkracht extra informatie om het definitieve schooladvies te bepalen. (Zie ook Handreiking schooladvisering.) De doorstroomtoets is niet allesomvattend. Dat kan ook niet. Dat geldt voor alle toetsen. Maar wij geloven wel dat data die onder meer verzameld wordt met toetsen, bijdraagt aan eerlijke kansen. Wij vinden het belangrijk dat toetsresultaten altijd in een brede context moeten worden gezien en door mensen geïnterpreteerd. Daarom is de rol van de leerkracht ook zo essentieel.
Waarom wordt er niet vertrouwd op de professionaliteit van de leerkracht?
We komen niet aan de professionaliteit van de leerkracht. De toetsresultaten ondersteunen de leerkracht bij het bepalen van het schooladvies. De rol van de leerkracht vinden we heel belangrijk. Want toetsresulaten moeten altijd in een brede context worden gezien en door mensen moeten worden geïnterpreteerd. Zouden we geen toetsen meer afnemen, dan kan het oordeel van de leerkracht te subjectief zijn. En zou de focus alleen liggen op de toets en het behalen van een zo hoog mogelijke score, dan wordt dat oordeel enorm belangrijk. Het is dan ook niet het een of het ander, maar de combinatie van toetsresultaat en oordeel van de leerkracht die bijdraagt aan kansengelijkheid.
Waarom kijkt de doorstroomtoets alleen naar taal en rekenen?
Rekenen, taalverzorging en lezen zijn verplichte onderdelen in een doorstroomtoets. Dat staat beschreven in de wet. Deze cognitieve vaardigheden zijn goed objectief te meten. Onafhankelijk van de leerkracht. De toetsresultaten geven een goede voorspelling voor het verdere verloop van de onderwijsloopbaan van de leerling. Ref. toelating- en doorstroomonderzoek zien waarbij wordt gekeken of de toetsadviezen overeenkomen met de niveaus waar leerlingen terecht zijn gekomen na 3 jaar middelbare school.
Is bij de doorstroomtoets sprake van relatieve normering?
Het toetsadvies wordt niet gebaseerd op resultaten van andere groep 8’ers uit hetzelfde schooljaar, er wordt dus niet relatief genormeerd. Voor het toetsadvies wordt gekeken naar twee onderzoeken waarbij enerzijds de vergelijking wordt gemaakt met voorgaande jaren en anderzijds vooruit wordt gekeken tot de derde klas op de middelbare school.
Ligt de verdeling van toetsadviezen over de schoolniveaus op voorhand vast?
Nee. Over de jaren heen verschuift de verdeling van de toetsadviezen, maar niet zo veel. Dat is ook logisch, omdat de groep leerlingen die de doorstroomtoets maakt door de jaren heen redelijk vergelijkbaar is. En het is niet zo dat het ene jaar leerlingen veel vaardiger of veel minder vaardig zijn dan in een ander jaar.
Hoezo helpt de doorstroomtoets om door te stromen?
De doorstroomtoets is geen eindpunt in de ontwikkeling van een leerling. De toets geeft richting over het vervolgonderwijs dat op dat moment het beste aansluit. Natuurlijk kunnen ons voorstellen dat het afnemen van de doorstroomtoets best spannend kan zijn. Maar tegelijkertijd moet je er ook de juiste waarde aan hechten. In het vervolgonderwijs kunnen leerlingen hun vervolgstappen zetten om zich verder te ontwikkelen. Dat maakt de doorstroomtoets een toets die helpt door te stromen.
Over Cito en doorstroomtoetsen
Cito is betrokken bij twee doorstroomtoetsen:
- Leerling in beeld-doorstroomtoets
Binnen Cito BV voeren we marktactiviteiten uit. Passend bij het volgsysteem Leerling in beeld van Cito wordt de Leerling in beeld-doorstroomtoets aangeboden.
- DOE
Binnen Stichting Cito ontwikkelen we namens de overheid alle wettelijke toetsen en examens voor het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Voor primair onderwijs is dat dus de overheidsdoorstroomtoets DOE. Het is een verzoek van de Tweede Kamer om naast het aanbod doorstroomtoetsen van private partijen, ook een doorstroomtoets namens de overheid aan te bieden.
Waarin deze toetsen van elkaar verschillen hebben we voor je op een rijtje gezet op deze webpagina.
De kennis die we opbouwen binnen de stichting is beschikbaar voor onderwijs en markt. Alle toetsaanbieders, overheid en andere aanbieders, kunnen dus onder gelijke condities terecht bij Stichting Cito voor psychometrische kennis en expertise.
Lees ook
- Veelgestelde vragen
- Over de normering doorstroomtoetsen (College voor Toetsen en Examens)
- Beoordeling leerresultaten (Inspectie voor het Onderwijs)
Kunnen we je helpen?
Stel je vraag via onze kanalen of kijk in de veelgestelde vragen.
Voor scholen: Vergeet niet om het brinnummer bij de hand te hebben en/of in de mail te vermelden, zodat we jouw vraag sneller kunnen behandelen!